راه‌اندازی مركز آموزش مهارت‌های بالینی در دانشگاه‌های سراسر كشور

قدمت علم طب در ایران تقریباً به نزدیكی آغاز تمدّن بشر برمیگردد طبق افسانه‌های تاریخی ایران، آغاز طبّ ایران به جمشید، چهارمین پادشاه افسانه‌ای این سرزمین نسبت داده شده است

راه‌اندازی مركز آموزش مهارت‌های بالینی در دانشگاه‌های سراسر كشور

مختصری از تاریخ طب ایران
قدمت علم طب در ایران تقریباً به نزدیكی آغاز تمدّن بشر برمیگردد. طبق افسانه‌های تاریخی ایران، آغاز طبّ ایران به جمشید، چهارمین پادشاه افسانه‌ای این سرزمین نسبت داده شده است. طبّ باستانی ایران پیوندی جدائی‌ناپذیر با آئین زردتشتی كه در اوستا ذكر شده است، دارد. جراحی (كارد پزشكی) در ایران باستان فقط در صورتی انجام می‌گرفت كه درمان با گیاه، دارو، تلقین و ... مفید واقع نمی‌شد. یكی از قدیمی‌ترین شواهد مربوط به انجام جراحی در ایران به 4850 سال قبل مربوط می‌شود كه بصورت ترپاناسیون (برداشتن بخشی از استخوان) جمجمه در یك دختر هیدروسفال سیزده‌ساله كه در كاوش باستانی یك مدفن دسته‌جمعی در شهر سوخته از اماكن باستانی نزدیك شهرستان زابل كشف شده است. 
اوج شكوفائی علم طب در ایرانِ پیش از اسلام به تأسیس دانشگاه جندی‌شاپور توسط پادشاه ساسانی شاپور اوّل برمیگردد. این دانشگاه در طی چند قرن بعنوان یكی از مهمترین مراكز علمی جهان متمدّن آن روز درآمده و دانشمندان بسیاری از سراسر جهان بویژه یونان، روم و ... به آن روی آوردند. زبان تدریس در آن پهلوی و بویژه آرامی بود و اوّلین آكادمی علمی جهان به دستور خسروانوشیروان با تجمّع كلیه دانشمندان مشهور جهان در زمینه پزشكی در آن تشكیل شد. این دانشگاه در قرون هفتم و هشتم میلادی كمك شایانی به پیشرفت پزشكی در اروپای غربی نمود. 
با ظهور اسلام و گسترش آن به ایران، زبان رسمی علمی جهان اسلام (عربی) گسترش بیشتری یافت و دانشمندان و پزشكان مسلمان ایرانی عموماً آثار بزرگ علمی خود را به زبان عربی تألیف نمودند. آثار و تألیفات پزشكان بزرگ قرون نهم و دهم میلادی ایران (1) سالهای متمادی بر طب اروپای غربی سایه افكنده بود. این آثار پس از ترجمه در مراكز علمی دیگر جهان تدریس می‌شد. قرن دهم و یازدهم میلادی با شكوفائی دوتن از دانشمندان بزرگ ایران و جهان یعنی ابن‌سینا و بیرونی نقطة عطفی در تكامل علم طب در ایران و جهان بوده است. بزرگترین اثر طبی ابن‌سینا «قانون» بمدّت پنج قرن در مدارس پزشكی اروپا و آسیا بعنوان مرجع اصلی علم طب مورد استفاده قرار می‌گرفت. در حالی كه در مغرب زمین از قرون دوازدهم تا هفدهم میلادی آموزش طب با كمك آثار پزشكان ایرانی ادامه داشت زوال علمی بویژه طب با یـورش خانـمان‌برانـداز مغولان به ایـران در سال 1208 میلادی آغاز شد. آنان شهرها را ویران، مراكز علمی و آموزشی را تخریب كردند و كتابخانه‌ها را سوزاندند و بسیاری از مردم این سرزمین را از لبة تیغ گذراندند. با این وجود گهگاه دانشمندان و پزشكان بزرگی (2) در طی این قرون ظهور نموده‌اند. 
طب نوین در ایران در زمان قاجاریه و با ظهور بزرگ‌مردی بنام میرزاتقی‌خان امیرنظام (امیركبیر) و تأسیس دارالفنون توسط او رونق گرفت. این مدرسة عالی در سال 1849 میلادی تأسیس و دارای رشته‌های مختلفی از جمله طب و داروسازی، ریاضیات، ادبیات، هنرهای زیبا، تعلیمات نظامی و اقتصاد سیاسی بود. این مدرسه با استخدام معلّمین خارجی و اعزام برخی از دانشجویان به خارج درسال 1858 میلادی سهم عمده‌ای در گسترش و آموزش طب نوین ایفا نمود.1.از میان آنها می‌توان به علی‌بن‌ربن‌طبری، ابوبكرمحمدبن‌زكریای رازی و علی‌بن عباس مجوسی اهوازی اشاره كرد.
2.از میان آنها می‌توان به سیداسماعیل جرجانی، محمد عوفی، قطب‌الدین شیرازی، رشید‌الدین فضل‌ا... و حكیم‌محمد اشاره كرد.
تاریخچه دانشگاه (در یك نگاه)
پیش از تأسیس مدرسه دارالفنون، برای تحصیل طب در ایران برنامه مدونی وجود نداشت و علاقمندان به این رشته پس از طی مقدمات اولیه علوم در مطب پزشكان معروف به فراگیری قسمت‌های عملی طب می‌پرداختند. درسال 1228هجری شمسی   (1849 میلادی )با تأسیس دارالفنون، طب بعنوان یكی از دروس اصلی آموزشی كلاس جداگانه‌ای را به خود اختصاص داد و اولین دوره فارغ‌التحصیلان كلاس طب در سال( 1235) 1856 شروع بكار نمودند. مدرسه طب دارالفنون را شاید بتوان نخستین مدرسه عالی جدید ایران بشمار آورد. در آن زمان دروس رشته طب به سه قسمت مجزا تقسیم می‌شد كه شامل طب ایرانی، طب اروپایی و طبیعیات و داروسازی بود. در سال (1297) 1918، برای اولین بار رشته طب از دارالفنون جداشد و بصورت مدرسه مستقلی درآمد و رئیس و محل جداگانه‌ای به آن اختصاص یافت. در همان سال اوّلین بیمارستان زنان ایران رسماً افتتاح شد. مدرسه داروسازی دارالفنون در سال (1301) 1922 و مدرسه دندانسازی در سال (1307) 1928 به عنوان ضمیمه مدرسه عالی طب تأسیس شدند. تا سال (1313) 1934، امور فنی، علمی و اداری موسسات آموزش عالی تحت‌نظر وزارت معارف قرار داشت ولی با ایجاد سیاست تمركز موسسات آموزش عالی، مجلس شورای ملی اساسنامه تأسیس دانشگاه تهران را تصویب نمود و دولت قطعه زمینی به مساحت 20000 مترمربع را در تهران خریداری كرد و عملاً دانشگاه تهران با شش دانشكده (پزشكی، حقوق و علوم سیاسی، علوم، ادبیات، فنی، معقول و منقول) راه‌اندازی شد و كرسی‌های اصلی دانشكده پزشكی شامل كرسی پزشكی، كرسی داروسازی و كرسی دندانپزشكی معین گردید. در زمان تأسیس دانشگاه هیچ‌یك از دانشكده‌های فوق در محلهای اصلی خود نبودند. دانشكده پزشكی كه نخستین دانشكده دانشگاه از نظر انتقال به محل اصلی دانشگاه محسوب می‌شود سه سال بعد در سال (1316) 1937 به محل دانشگاه انتقال یافت. نخستین بخش دانشگاه تهران كه ساخته شد تالار تشریح بود كه در آن زمان دستگاه ابن‌سینا نامیده می‌شد. بنابراین شروع ساختمان دانشكده طب، در واقع شروع بنای دانشگاه تهران است. سایر بخش‌های دانشكده‌های پزشكی و داروسازی و دندانپزشكی نیز در این زمان البته با كمی تأخیر در دست ساختمان بودند. ساختمان تشریح كه در آن زمان دستگاه ابن‌سینا نام داشت در بهمن ماه سال (1313) 1934 افتتاح گردید بنابراین افتتاح دستگاه ابن‌سینای دانشكده پزشكی در واقع افتتاح دانشگاه تهران است. در سال (1328) 1939 به بعد دوره دكتری در شعب داروسازی و دندانسازی دانشكده پزشكی دائر گردید و در سال بعد تمامی بیمارستانهای آن زمان تهران به دانشكده پزشكی ضمیمه شدند. این دو دانشكده سالها وابسته به دانشكده پزشكی بودند و سرانجام در سال (1335) 1956 از نظر آموزشی بصورت دانشكده‌های مستقل درآمدند.
در سال (1365)1986، بدنبال تصویب قانون تأسیس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در مجلس شورای اسلامی، آموزش رشته پزشكی و رشته‌های وابسته به آن كه تا آن زمان به عهده وزارت علوم بود به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی واگذار گردید و در این راستا، دانشگاه‌های علوم پزشكی ایجاد شدند و دانشگاه علوم پزشكی تهران با منفك شدن تعدادی از دانشكده‌های حرف پزشكی و رشته‌های وابسته به آن از دانشگاه تهران فعالیت خود را بصورت مستقل ادامه داد. پس از ادغام سازمانهای منطقه‌ای بهداشت و درمان در دانشگاه‌های علوم پزشكی در سال 1993 (1372)، وظیفه ارائه خدمات بهداشتی ـ درمانی و نظارت بر امر درمان برعهده دانشگاههای علوم پزشكی گذاشته شد و دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی ـ درمانی تهران به شكل امروزی به فعالیت خود ادامه داد.

محیط دانشگاه
مكانی كه 70 سال قبل تالار تشریح و تالار ابن‌سینا بعنوان اولین بخش از دانشكده پزشكی دانشگاه تهران در آن بنا شد، زمینی بود به مساحت 20000 مترمربع كه در شمالی‌ترین نقطه شهر تهران قرار داشت. با گذر ایام و گسترش پایتخت، محل استقرار دانشگاه در مركز شهر تهران قرار گرفت و به نقطه عطفی برای فعالیتهای علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی این شهر بزرگ و پرجمعیت تبدیل گردید.
” پردیس مركزی “ دانشگاه علوم پزشكی تهران محل استقرار بخش عمده‌ای از دانشگاه از جمله دانشكده‌های پزشكی و حرف وابسته می‌باشد. آنچه كه امروزه در پردیس مركزی دانشگاه علوم پزشكی تهران قرار دارد مجموعه‌ای از قدیمی‌ترین دانشكده‌های پزشكی، داروسازی، دندانپزشكی و بهداشت كشور است. علاوه بر این سازمان مركزی دانشگاه، دانشكده ابوریحان و دانشكده پیراپزشكی هم در داخل این مجموعه واقع شده‌اند. بدنبال تأسیس رشته‌ها و دانشكده‌های جدید و بدلیل محدودیت فضای فیزیكی پردیس مركزی دانشگاه‌، دانشكده توانبخشی در منطقه پیچ‌شمیران و دانشكده پرستاری و مامایی در مجاورت مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره) مستقر گردیدند.
” كوی دانشگاه “ مجموعه اصلی خوابگاه‌های دانشجویی است كه در فاصله‌ای نه چندان دور از پردیس مركزی و در منطقه‌ای مشجر و باصفا ساخته شده كه هم‌اكنون هم آثاری از مناظر طبیعی زیبا در آن مكان وجود دارد. علاوه بر كوی دانشگاه، مجتمع‌های مسكونی دیگری نیز بصورت پراكنده در شهر تهران وجود دارند كه محل اسكان برخی از دانشجویان می‌باشند. 
بیمارستانهای وابسته به دانشگاه نیز كه از مهمترین مراكز آموزشی ـ درمانی سطح كشور هستند در سطح شهر تهران بخصوص در مناطق مركزی و پرجمعیت شهر قرار گرفته‌اند.
ایستگاه‌های تحقیقاتی وابسته به دانشگاه كه از وجوه تمایز مهم این دانشگاه با سایر دانشگاههای علوم پزشكی كشور است در 11 استان كشور قرار گرفته‌اند كه وظیفه ارائه دوره‌های آموزشی و انجام امور تحقیقاتی و بررسی مسائل بهداشتی ـ درمانی استان مربوطه را برعهده دارند.
كلیات
طرح راه‌اندازی مركز آموزش مهارت‌های بالینی در دانشگاه‌های سراسر كشور در دی ماه 1378 از سوی كمیته كارشناسی ستادی مربوطه به معاون آموزشی وقت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی پیشنهاد گردید. با توجه به نظر مثبت معاون آموزشی طرحی با عنوان «راه‌اندازی آزمایشی مركز آموزش مهارت‌های بالینی در دانشگاه‌های شهر تهران» تدوین شد. اولین جلسه سیاست‌گذاری با شركت رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشكی تهران, ایران، شهید بهشتی و معاون علوم پزشكی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار گردید و مراحل اولیه برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری نسبتاً به سرعت انجام شد و سپس از هر دانشگاه یك نفر به عنوان مسؤول راه‌اندازی مركز به معاونت آموزشی این وزارت برای اجرای طرح راه‌اندازی معرفی گردید. 

برچسب ها : راه‌اندازی مركز آموزش مهارت‌های بالینی در دانشگاه‌های سراسر كشور , راه‌اندازی , مركز آموزش , مهارت‌های بالینی , دانشگاه‌های سراسر كشور , پروژه , پژوهش , مقاله , تحقیق , دانلود پروژه , دانلود پژوهش , دانلود مقاله , دانلود تحقیق